جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران در دهه چهارم برگزاری فرازوفرودهایی را به‌واسطه مواجهه با حاشیه‌های مختلف پشت سر گذاشت، اما در همین دهه بود که اعتبار این رویداد به تأیید آکادمی اسکار رسید.
به گزارش ستاد خبری چهلمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران به نقل از ایرنا، متن و حواشی مربوط به جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران، از دوره سی‌ویکم تا همین دوره چهلم که در آستانه برگزاری آن قرار داریم، در کتابچه خاطرات این رویداد، ذیل فصل «دهه چهارم» ثبت می‌شود.
جشنواره فیلم‌کوتاه تهران حالا در آستانه آغاز دهه پنجم فعالیت خود قرار دارد و همچنان شاهد شکل‌گیری ظرفیت‌های تازه و پویایی این رویداد برای کسب افتخارات و اعتبارات بیشتر هستیم.
در این گزارش و در قالب سلسله گزارش‌های مرتبط با بازخوانی تاریخچه مختصر جشنواره فیلم کوتاه تهران، در آستانه دوره چهلم این رویداد، بخشی از نکات مرتبط با دهه چهارم برگزاری جشنواره را مرور کرده‌ایم.
* تقویم و نشانی‌ها؛ همه خاطراتی که ثبت شد
دهه چهارم جشنواره فیلم کوتاه تهران از سال ۹۳ و با برگزاری دوره سی‌ویکم در پردیس سینمایی ملت آغاز شد. در حالی که به نظر می‌رسید «ملت» می‌تواند در بلندمدت میزبان اصلی این رویداد باشد یک سال بعد و در دوره سی‌ودوم اما جشنواره بازهم تغییر موقعیت داد و به پردیس سینمایی «چارسو» کوچ کرد. در آبان‌ماه ۹۵ و برای دوره سی‌وسوم هم همین پردیس میزبان علاقمندان سینمای کوتاه بود.
در دوره سی‌وچهارم و زمانی که سیدصادق موسوی برای اولین‌بار ردای دبیری جشنواره فیلم کوتاه تهران را برتن کرد، باردیگر جشنواره به پردیس ملت بازگشت و این میزبانی تا دوره سی‌وششم هم ادامه پیدا کرد.
در دوره سی‌وهفتم و در شرایطی که تحت تأثیر بحران کرونا، خیلی از رویدادهای سینمایی دستخوش تحول شده بودند، جشنواره فیلم کوتاه هم به جای پاییز در بهمن ماه ۹۹ برگزار شد و محل اصلی آن هم به پردیس ایران مال منتقل شد تا در فضایی وسیع‌تر میزبان علاقه‌مندان سینمای کوتاه باشد.
میزبانی «ایران‌مال» هرچند برای دوره سی‌وهشتم و در آبان ماه ۱۴۰۰ هم تمدید شد اما به‌دلیل دسترسی نامناسب به این پردیس، برای دوره سی‌ونهم باردیگر این پردیس سینمایی «ملت» بود که فرصت میزبانی از جشنواره فیلم کوتاه تهران را به دست آورد.
* چهره‌ها؛ معتبرها همچنان همراهند
در مرور خاطرات دهه چهارم جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران همچنان شاهد همراهی چهره‌های معتبر بسیاری با این رویداد در قالب عضویت در هیأت‌های انتخاب و داوری هستیم.
جشنواره سی‌ویکم در سال ۹۳ و با دبیری حبیب ایل‌بیگی برگزار شد. رضا میرکریمی، فرهاد قائمیان، شهرام مکری، امیرشهاب رضویان، هومن بهمنش، روانبخش صادقی، مهدی نادری، محمدرضا کریمی صارمی و لقمان خالدی برخی از فیلمسازان باسابقه و جوانی بودند که در این دوره انتخاب و داوری آثار را برعهده داشتند.
یک سال بعد، مسئولیت دبیری جشنواره را فرید فرخنده‌کیش برعهده گرفت. مسئولیتی که در دوره سی‌وسوم هم تمدید شد. در این دو دوره شاهد همراهی چهره‌هایی همچون فرهاد توحیدی، عزیزالله حمیدنژاد، محمدعلی باشه‌آهنگر، محمد آفریده، مصطفی آل احمد، هومن سیدی، عبدالحسن برزیده، محمدرضا هنرمند، اکبر عالمی، محسن امیریوسفی، سیدرضا میرکریمی و خسرو سینایی با این رویداد بودیم.
در دوره سی‌وچهارم بود که سیدصادق موسوی ضمن تکیه بر کرسی مدیرعاملی انجمن سینمای جوانان ایران، ردای دبیری جشنواره فیلم کوتاه را هم برتن کرد و تا دوره سی‌وهشتم این مسئولیت را برعهده داشت.
در این دوره‌ها و در فرآیند انتخاب آثار شاهد حضور پررنگ فیلمسازان جوان و خوش‌سابقه در سینمای کوتاه بودیم و در ترکیب داوران هم چهره‌های باسابقه‌ای همچون حمید نعمت‌اله، مجید برزگر، مهدی کرم‌پور، واروژ کریم‌مسیحی، آیدا پناهنده، محمد آفریده، بهتاش صناعی‌ها، مهرداد اسکویی، ابراهیم فروزش، پریوش نظریه، نیما جاویدی، احمد الستی، بهرام توکلی، روح‌اله حجازی، محمدرضا دلپاک، محمدمهدی عسگرپور، ناصر صفاریان، منوچهر شاهسواری و ابوالفضل جلیلی حضور داشتند.
دوره سی‌ونهم با انتصاب مهدی آذرپندار به مدیرعاملی انجمن سینمای جوانان ایران، دبیر جشنواره بین‌المللی فیلم‌کوتاه تهران هم شد تا این رویداد را با همراهی چهره‌هایی همچون رسول صدرعاملی، حسین نمازی، هادی مقدم‌دوست، محمدرضا سکوت و محمود کلاری در ترکیب داروان، به سرانجام برسد. در این دوره هم در فرآیند انتخاب شاهد حضور و همراهی چهره‌های معتبری از جریان سینمای کوتاه در سال‌های اخیر بودیم.
آذرپندار حالا دبیری جشنواره چهلم را هم برعهده دارد و بی‌شک در آستانه دهه پنجم این رویداد، همچنان سینماگران معتبری در فرآیند انتخاب و داوری آثار، سینماگران جوان را همراهی خواهند کرد.
* فیلم‌ها و برگزیده‌ها؛ افتخارآفرینان دهه چهارم
در جشنواره سی‌ویکم به‌عنوان اولین دوره از دهه چهارم حیات «فیلم کوتاه تهران» این رضا فهیمی بود که با فیلم «کودکان ابری» توانست جایزه بهترین فیلم را شکار کند. در این سال امید خوش‌نظر با فیلم‌کوتاه «تمام زمستان‌هایی که ندیدیم» جایزه ویژه هیأت داوران بخش بین‌الملل را گرفت.
در دوره سی‌ودوم سه فیلم‌کوتاه «چله» ساخته داود خیام، «صراحی» ساخته سعید نجاتی و «سه‌سال و سه ماه و دو روز» ساخته داود رحمانی و سعید ولی‌زاده در بخش‌های مختلف به‌عنوان بهترین فیلم برگزیده شدند.
عنوان بهترین فیلم در بخش‌های مختلف دوره سی‌وسوم به فیلم‌های کوتاه «اشیا گمشده» به کارگردانی حامد نجابت، «حفره مشترک» به کارگردانی اسما ابراهیم‌زادگان و «رقاصک» به کارگردانی امیر هنرمند رسید.
اما آرمان خوانساریان با فیلم‌کوتاه «سایه فیل»، بهمن و بهرام ارک با «حیوان» و علی بهارلو با «مهمان» در دوره سی‌وچهارم بود که توانستند جوایز مربوط به بهترین فیلم جشنواره فیلم‌کوتاه تهران را شکار کنند.
سال ۹۷ و در دوره سی‌وپنجم جشنواره، فیلم‌های کوتاه «رورانس» به کارگردانی سوگل رضوانی و «دربین» ساخته علی‌یار راستی از نگاه داوران، به‌عنوان بهترین فیلم معرفی شدند.
«عزیز» به کارگردانی مهدی موسوی هم در دوره سی‌وششم جشنواره فیلم‌کوتاه تهران به‌عنوان بهترین فیلم شناخته شد. در این دوره سعید نجاتی با «دابر» جایزه ویژه داوران را به دست آورد.
مهیار ماندگار با فیلم‌کوتاه «اسب سفید بالدار» و ایمان صالحی با فیلم‌کوتاه «ترس خود را جابه‌جا می‌کند» هم در دوره سی‌وهفتم عنوان بهترین فیلم را در دوبخش جشنواره از آن خود کردند. عنوانی که یک سال بعد و در دوره سی‌وهشتم به دو فیلم «مورس» به کارگردانی روناک جعفری و «ویار» به کارگردانی هورا طباطبایی رسید.
در دوره سی‌وهشتم فیلم‌کوتاه «جان داد» ساخته سهیلا پورمحمدی جایزه ویژه داوران را دریافت کرد.
سال گذشته و در دوره سی‌ونهم جشنواره هم جایزه بهترین فیلم به «اندروا» به کارگردانی امیر پذیرفته اهدا شد و محمد پایدار برای «نوشابه مشکی» توانست جایزه بهترین کارگردانی را از آن خود کند. در این دوره فیلم کوتاه «کرم ابریشم» ساخته امیر هنرمند جایزه ویژه هیأت داوران را گرفت.
* نکته‌ها؛ وقتی «اسکاری» شدیم
مهمترین اتفاق برای جشنواره فیلم‌کوتاه تهران در دهه چهارم برگزاری، تأیید اعتبار آن از سوی آکادمی اسکار بود. این اتفاق که جشنواره فیلم‌کوتاه تهران را به فهرست رویدادهای «اسکارکوالی‌فای» افزود، فرآیند توجه فیلمسازان بین‌المللی به این جشنواره ایرانی را دو چندان کرد و در ادامه همین فرآیند هم امسال و در دوره چهلم شاهد ثبت رکوردی تازه در فرآیند تقاضای حضور آثار در بخش بین‌الملل جشنواره بودیم.
جشنواره فیلم‌کوتاه تهران در دوره سی‌ونهم هم با چالش‌ها و حاشیه‌هایی مواجه شد که می‌توان عبور سلامت از دست‌اندازها را جزو اتفاقات مهم در دهه چهارم این رویداد قلمداد کنیم. در این دوره و متأثر از برخی حوادث و اتفاقات اجتماعی و سیاسی، گروهی از فیلمسازان کوتاه متقاضی لغو برگزاری جشنواره بودند و حتی عده‌ای پرچم تحریم را بلند کردند.
در واکنش به این رویکرد، مهدی آذرپندار در مقام دبیر جشنواره از فیلمسازان معترض دعوت کرد تا نقطه‌نظراتشان را در جلسه‌ای صریح مطرح کنند و همین دیدار زمینه‌ساز رفع برخی سوءتفاهمات و برگزاری پرقدرت جشنواره در موعد مقرر شد.
یکی از مهمترین رویکردهای جشنواره از نظر محتوایی که ویترین این رویداد را در پایان دهه چهارم برگزاری، رنگ و لعاب ویژه‌تری بخشیده است، اجرای سیاست «توجه به تنوع ژانر» در فرآیند پذیرش و داوری آثار است. دوره سی‌ونهم جشنواره در راستای اجرای همین سیاست، یکی از متنوع‌ترین دوره‌ها از منظر ترکیب آثار به حساب آمد.
چهلمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران به دبیری مهدی آذرپندار ۲۷ مهر تا ۲ آبان ۱۴۰۲ برگزار خواهد شد.
