اولین نشست تخصصی سی‌و‌چهارمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران با سخنرانی پرفسور آندره بدنارک با موضوع «شاخصه‌های مهم سینمای تجربی» و با حضور جمعی از فیلم‌سازان و علاقه‌مندان به سینمای تجربی در پردیس سینمای ملت برگزار شد.
آندره بدنارک، مدرس دانشگاه، فیلمساز و استاد فیلم‌سازی مدرسه‌ای در لهستان گفت: در مدرسه فیلم‌سازی در لهستان که تدریس دارم هنوز با وجود آمدن دوربینهای دیجیتال از روش فیلم‌سازی با دوربین ۳۵ میلیمتری استفاده می‌کنیم و تأکید داریم که باید از این روش استفاده کنیم. سطح آموزش در مدرسه ما در سطوح دانشگاهی است اما چون معتقد به امر آموزش هستیم از عنوان مدرسه استفاده می‌کنیم.
او در ادامه با طرح پرسش‌های مختلف به لزوم وجود سینمای تجربی پرداخت و اظهار کرد: علت وجودی مدارس سینمایی چیست آن‌هم در شرایطی که هرکسی بهراحتی با ابزارهایی که امروز در دست دارد می‌تواند فیلم بسازد. در میان افراد معاصر، ریدلی اسکات به فیلم‌برداری با موبایل علاقه‌مند است. هر شخصی می‌تواند با استفاده از گوشی همراهش فیلم بسازد. اما باید توجه داشت که آیا فیلمی که با موبایل ساخته می‌شود توان جذب مخاطب دارد؟ مخاطبی که برای تماشای آن اثر، بلیت تهیه کند. در این شرایط مشخص می‌شود که دوربین موبایل جواب‌گوی این قصه نیست از این‌جا به سینمای تجربی می‌رسیم.
او ادامه داد: در فیلم‌سازی مستند مراحل مختلف را مشخص می‌کنیم و ساختار مشخصی داریم. در بحث روایت و نریشن نیز قواعد و قوانینی در فیلم‌سازی روایی مطرح است – این از زمان فیلم‌سازی کلاسیک وجود داشته است- این نکته دقیقاً نقطه مقابل فیلم‌سازی تجربی است. به نظرم روایت و قصه‌گویی یک استعداد و هنر خاص را می‌طلبد.
این استاد دانشگاه در ادامه به تجربه‌گرایی در هنرهای مختلف ازجمله نقاشی که سبب به وجود آمدن سبک‌های جدید شد پرداخت و ادامه داد: درادبیات، این روند از قرن ۱۹ شکل گرفت. در سینما نیز فیلم‌سازی تجربی گونه جدیدی بود که فیلمساز می‌خواست ببیند با ابزارهایی که در اختیار دارد چطور می‌تواند فیلم بسازد. دوربین دیجیتال افق جدیدی در حوزه فیلم‌سازی بازکرده است.
بدنارک در ادامه اظهار کرد: در فیلم‌سازی تجربی با تصویر و روایت سروکار داریم. البته در بیان این روایت برخلاف شیوه کلاسیک از روش و تجربه‌ای جدید استفاده می‌شود. در سینمای تجربی تدوین به شیوه جدید و متفاوت کار بسیار سختی است زیرا می‌خواهیم قواعد حاکم را تغییر دهیم.
او در ادامه این پرسش را مطرح کرد که آیا واقعا سینمای تجربی را می‌شود آموزش داد و پاسخ داد: آموزش این سینما امر محالی است. معمولاً دانشجویان این رشته محدودیت‌های این حرفه را دوست ندارند و معنای آن را از ما می‌پرسند. واقعیت این است که این قواعد که محدودیت تلقی می‌شود باید باشد تا دانشجو، فیلم‌سازی را یاد بگیرد و در آینده وارد سینمای حرفه‌ای شود. البته در شرایط معاصر هیچ قانون و قاعده‌ای وجود ندارد که فیلمساز بر اساس آن پیش رود.
وی به بیان خاطره‌ای از دوران دانشجویی خودپرداخت که استادش تفاوت سینمای مستند و تجربی را از دانشجویان پرسیده و درنهایت جلسه مشخص شده که این دو سینما تفاوتی باهم ندارند. البته به نظر این پرفسور این نتیجه قطعی نیست.
مدرس وِلز آزادی عمل برای ساخت فیلم تجربی را برای دانشجویان مهم دانست و افزود: فیلم‌سازی تجربی با فیلم‌سازی مستند و قصه‌گو مرز باریکی دارد.
بدنارک در پاسخ به سؤالی مبنی بر حضور بازیگران در فیلم‌های تجربی گفت: زمانی که بازیگران حرفه‌ای در فیلم‌های تجربی بازی می‌کنند کار بسیار دشواری برایشان است زیرا عادت دارند که کارگردان آن‌ها را درراه رسیدن به نقش هدایت کند اما در فیلم تجربی، خود فیلمساز هم نمی‌داند که قرار است دقیقا چه اتفاقی بیافتد؛ البته در ساخت فیلم تجربی کارگردان باید سناریویی در ذهن داشته باشد و مطابق با آن پیش رود.
او در ادامه در ارتباط با رابطه صدا و تصویر در فیلم تجربی اظهار کرد: بین این دو ارتباط تنگاتنگی وجود دارد. فیلمساز تجربی به پشتوانه تجربه دست به خلاقیت می‌زند.
این فیلمساز در مورد نحوه داوری فیلم‌های تجربی بیان کرد: قضاوت فیلم‌های تجربی کار بسیار سخت و سلیقه‌ای است زیرا فیلمساز تجربی بر اساس سلایق شخصی که دارد فیلم می‌سازد و قوانینی وجود ندارد که داوران بر اساس آن قضاوت کنند به همین دلیل من شخصا بر اساس سلایقم انتخاب می‌کنم. البته اینکه فیلمساز چقدر از تخیل و فرم و قالب متفاوت استفاده کرده باشد برایم جذاب است. هر نوع قالب جدید در فیلم تجربی را دوست دارم .
او در ارتباط با همراهی گروه فیلم‌سازی با کارگردان در ساخت فیلم‌های تجربی با توجه به اینکه خود فیلمساز نیز ایده تعیین‌شده‌ای ندارد گفت: در ساخت فیلم‌های تجربی که معمولاً دانشجویان بر عهده دارند تعداد عوامل کم همه‌چیز نیز مشخص است؛ این باعث می‌شود تا درروند ساخت فیلم خللی در گروه ایجاد نشود. باید توجه کرد که فیلم‌های تجربی با جزئیات دقیق‌تری ساخته می‌شوند.
او در مورد قوانین مخفی که در ساخت فیلم تجربی وجود دارد گفت: من نظریه‌پرداز نیستم تا این موضوع را تجزیه وتحلیل کنم کارگردان‌ها بیشتر درگیر این موضوع هستند. اما معتقدم تدریس فیلم‌سازی تجربی، امری محال است. فیلم‌سازی به شکل تجربی امر نهادینه و درونی در فیلمساز است. همین موضوع باعث شده تا تجربه فیلم‌سازی هر فرد با دیگری تفاوت کند. ما به‌عنوان استاد و داور و یا تماشاگر تنها شکل نهایی اثر را میبینم و بر اساس آن نمیتوان نحوه ساخت و تجربه آن فرد فیلمساز را دریافت کرد.
او با بیان اینکه در ساخت فیلم تجربی هیچ تجربه‌ای ندارد اظهار کرد: با اینکه در این زمینه تجربه ندارم اما همواره دانشجویانم را به ساخت فیلم‌های تجربی ترغیب می‌کنم.
این استاد دانشگاه در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه تعداد عوامل فیلم‌های تجربی کم نیست و این آثار نیز حرفه‌ای هستند گفت: به دلیل پایین بودن بودجه ساخت فیلم تجربی در کشورم فکر می‌کنم باید تعداد عوامل این آثار کم باشد اما همه‌چیز درنهایت به ایده کارگردان و فیلم‌نامه بستگی دارد گاهی در این آثار نیز از تجهیزات پیشرفته استفاده می‌شود.
او در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه ملاک سینمای حرفه‌ای چیست بیان کرد: من به خود اجازه تعریف مشخصی از سینمای حرفه‌ای نمی‌دهم، در سینما برای آثاری که در ساخت و نمایششان، عوامل پول دریافت می‌کنند حرفه‌ای تلقی می‌شوند و این معنا در سطح هنر کاملا متفاوت است.
سی‌و‌چهارمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران ۲۵ تا ۳۰ مهرماه سال‌جاری برابر با ۱۷ تا ۲۲ اکتبر ۲۰۱۷ به دبیری سیدصادق موسوی در پردیس سینمایی ملت برگزار خواهد شد.
