در آخرین شب از برگزاری نشستهای تخصصی ۳۵-۲۰ تحسین ایسپیلن از کشور ترکیه با موضوع “مستندهای تعاملی” به سخنرانی پرداخت.
به گزارش ستاد خبری سی و پنجمین جشنواره بینالمللی فیلم کوتاه تهران، تحسین از فیملسازان ترک است که در سطح جهانی فعالیت میکند و در دو شبکه به عنوان فیلمبردار و کارگردان مشغول به کار است.
او سخنان خود را با تفاوت درباره ایده و پروژه آغاز کرد وگفت: باید بدانید که ایده با پروژه فرق میکند. ایده باید بی نقص باشد ولی در مقابل پروژه باید به یک سری سوال پاسخ شفاف دهد. آن چه که بیش از همه مهم است پروپوزال است نه ایده.
تحسین ادامه داد: وقتی که قرار است برای اروپا مستندی ساخته شود باید به طریقی مربوط به زندگی انسانها و خود زندگی باشد. باید درون آن یک موقعیت دراماتیک ایجاد کرد و قصه گفت. دادن اطلاعات صرف در این شرایط کافی نیست و باید مخاطب را درگیر کرده و احساسات آنها را تحت تاثیر قرار داد. هر عنصری که احساسات را برانگیزد پذیرفته است در غیر اینصورت مورد توجه واقع نمیشود.
این فیلمساز ترک افزود: بحث مستندهای اینتراکتیو (تعاملی) موضوع جدید و تازهای در عرصه ساخت فیلم است و بخش مهمی از آینده را شکل میدهد. با پیشرفت تکنولوژی زبان کار ما نیز تغییر میکند. این اتفاق از زمانی رخ داد که تصویر از سینما به تلویزیون آمد. از آنجایی که در سینما از لنزهای واید استفاده میشد تصاویر سینما در قاب تلویزیون نمیگنجید بنابراین قابها باید بسته میشد. حالا با پیشرفت تکنولوژی در آینده موبایلهای هوشمند جای تلویزیونها را میگیرند، بنابراین باز هم باید قابها تغییر کنند. این تکنولوژیها زبان سینما را تغییر میدهند و به سمت قابهای بسته و فرمتهای جدید میبرند.
تحسین ایسپیلن در ادامه صحبتهای خود به دسته بندی مستند اشاره کرد و اظهار کرد: اسمهای مختلفی به این نوع از مستند نسبت دادهاند، برخی آن را قصهگو و بعضی نیز مستند کلاسیک مینامند. گروه سومی نیز هستند که مستند تعاملی کار میکنند. آنچه همه تعامل دارند این است که مستند تعاملی مدیای جدیدی است و یک فرهنگ تماشا کردن را عرضه میکند و مخاطب دیگر در این نوع از مستند ساده نیست و به مثابه مصرف کننده است. حال سوال این است که چرا میگوییم مخاطب مصرف کننده است. قبلا پرده سینما محل عرضه فیلم بود و امروز موبایلها و تبلتها هستند و امکانات بیشتری داریم. در روایت کلاسیک چیزی گفته و چیزی شنیده میشد اما در سینمای اینتراکتیو چیزهای بیشتری بیان میشود و مخاطب میتواند انتخاب کند که چه چیزی میخواهد ببیند و چه چیزی را نبیند.
وی تاکید کرد: ارتباط بین واقعیت و مستند بسیار سخت است. در مستندهای نسل جدید شما در برابر اخلاقیات قرار میگیرید و این کار را سخت میکند. در حالی که در گذشته این گونه نبود. در این نوع مستند شما میتوانید انتخاب کنید که کدام یک از واقعیتها را دوست دارید بشنوید اما نمیتوانید آن را ویرایش کنید یا تغییر دهید.
این هنرمند همچنین بیان کرد: در حوزه مستند وب محور، اینتراکتیو هنوز خیلی جا نیفتاده است. درمستند عادی مشکل واقعیت است و فیلمساز واقعیت خود را میسازد اما مستند اینتراکتیو چند لایه است و مستند کلاسیک و عادی تک لایه هستند. در این نوع مستند پایان باز وجود دارد و روایت معمولا بسته نیست. در مستندهای کلاسیک روایتها خطی هستند درحالی که در اینتراکتیو اینگونه نیست و مخاطب میتواند مسیر روایت را تعیین کند و تنها از ویدئو استفاده نمیشود، می توان از گرافیک، عکس و عناصر دیگر نیز برای روایت و قصه گویی استفاده کرد.
وی درخاتمه اظهار کرد: مهم است که بدانید این تکنولوژی حال حاضر نیست و در آینده خیلی نزدیک با آن مواجه خواهیم شد. این نوع مستند مخاطب را به سمت پیشرفت میبرد و او را مصرف کننده میکند و باهوشتر و دغدغهمندتر است. این مستند شانس شما را بیشتر میکند چرا که در مستند کلاسیک خیلی از اطلاعات در هنگام ساخت از بین میرود اما در این نوع مستند سازی فرصت بیشتری برای توضیح دارید. این نوع مستند مانند آزمایش است و اولین نمونههایش متعلق به سال ۲۰۱۱ است و در چند سال آینده نقش خود را جدیتر دنبال خواهد کرد.