محمد آفریده سینماگر پیشکسوت و مدیرعامل اسبق انجمن سینمای جوانان ایران معتقد است اگر فیلم کوتاه مستقل در فکر و ذهن روح فیلمساز شکل نگیرد و فیلمساز فقط به عنوان یک سکوی پرش به آن فکر کند، این سینما ابتر خواهد بود.
به گزارش ستاد خبری سی و نهمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران به نقل از ایسنا، با توجه به نزدیک شدن به زمان برگزاری سی‌ونهمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران و در آستانه روز ملی سینما تجربه‌نگاری مدیران اسبق انجمن سینمای جوانان ایران و دبیران جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران درباره رهاوردهای دوره‌های مدیریت و تجارب آن‌ها در امور آموزشی و تولید، فرآیند عرضه و پخش فیلم کوتاه، روندهای کمی و کیفی پیشبرد اهداف و سیاست‌های این نهاد سینمایی که چهره‌ها و سینماگران شاخصی را در سال‌های فعالیت خود به جامعه بزرگ سینما تحویل داده است، در جشنواره سی و نهم مورد تاکید قرار گرفته است. محمد آفریده سینماگر باتجربه و مدیرعامل اسبق انجمن سینمای جوانان ایران و از دبیران پیشین جشنواره فیلم کوتاه تهران با تاکید بر اینکه باید در ابتدای مرور این مهم و بازیابی نقاط عطف و ضعف عملکرد فیلم کوتاه در سال‌هایی دور و نزدیک، باید دیدگاه و فهم خود را نسبت به یک موضوع تبیین و روشن کرد. وی با اتخاذ این رویکرد در این گفت و گو به اختصار مروری بر خاطرات و دستاوردهای دوران مدیریت خود داشته است که در ادامه می‌خوانید:
*انجمن سینمای جوانان ایران و به ویژه جشنواره فیلم کوتاه تهران در دوره‌های مدیریت و دبیری شما چه تجربه‌هایی را پشت سر و به جا گذاشت؟ از این منظر که رهاورد آن دوران برای فیلم کوتاه و فیلمسازانش چه بود؟
قبل از هرچیز باید نگاه و فهم خود را نسبت به یک موضوع تبیین و روشن کنیم. این تمرکز به موضوعات، همانند یک نورافکن قوی روشنی بخش ابعاد تاریک و فراموش شده مسائل خواهد بود و اگر عنایت خدای کریم هم شامل حالمان باشد، چشمه های حکمت در هر کاری از دل موضوعات فوران خواهد کرد. من خودم از حوزه فیلم کوتاه به سینما وارد شدم ابتدا آموزش سینما را از کانون پرورش فکری شروع کردم و بعدها در سینمای آزاد که بعد از انقلاب به مرکز اسلامی فیلمسازی آماتور تغییر نام داده بود، به همراه دوستانی چون کمال تبریزی، سعید حاجی میری، ابراهیم حاتمی کیا، عزیزالله حمید نژاد، رضا مقصودی. حمید خیرالدین و… به تولید فیلم کوتاه، نیمه بلند و سینمایی و آموزش‌های سینمایی پرداختم. این سینما برای کسانی که با آن زندگی کرده‌اند، همه‌اش عشق و رویا و خاطره است. من خودم یادم است با مویلای دستی مونتاژ، ساعت‌ها در یکی از اطاق‌های دومتری خانه‌مان تا صبح فیلم‌های سوپر ۸ را که ساخته بودم، کنار هم تدوین می‌کردم و اصلا گذر زمان را نمی‌فهمیدم. این جنبه بی‌نظیر و یگانه، عشق و رویا، می‌تواند نقطه شروع و رشد و ماندگاری هر فیلمسازی را شکل دهد.
در آن سال‌ها، به اتفاق همه دوستان، علاقه‌مندان و فیلمسازانی که در انجمن سینمای جوان کنارشان بودم، مهمترین مسئله را هویت بخشیدن به فیلم کوتاه ارزیابی کرده بودیم. تا وقتی که فیلم کوتاه بچه کوچک خانواده سینما بود، هیچ توجه جدی به این حوزه نمی‌شد. به همین خاطر از هر ظرفیتی که می‌توانستیم برای دیده شدن این سینما بهره ببریم کوتاهی نکردیم. نمایش هفتگی فیلم‌های کوتاه ایرانی و خارجی در هر دوشنبه، سانس ۱۰ صبح در سینما فلسطین بنام “سینما آینده” نمایش فیلم‌های کوتاه ایرانی و خارجی هر هفته ساعت ۲۱ از شبکه دو و یک، که البته رایت نمایش فیلم‌ها به فیلمسازان از طرف تلویزیون پرداخت می‌شد، مشارکت‌های گسترده برای تولید فیلم کوتاه با شبکه‌ها، نهادها، مراکز دانشگاهی، سازمان‌های دولتی و خصوصی و… برگزاری هفته‌های فیلم متعدد در ایران و خارج، حضورهای بین‌المللی، نمایش فیلم‌های ۳۵ میلیمتری تولیدی با حمایت انجمن تهیه کننده‌های سینما بر پرده سینما، جشنواره فیلم کوتاه و … .
در این مسیر نگاه ما به فیلم کوتاه “سینمای مستقل” بود. اما چرا سینمای مستقل؟چون فکر می کردیم اگر فیلم کوتاه مستقل در فکر و ذهن روح فیلمساز شکل نگیرد و فیلمساز فقط به عنوان یک سکوی پرش به آن فکر کند این سینما ابتر خواهد بود؛ سینمایی که همه فکر کنند فیلمسازی فیلم کوتاه، یک شهر سر راهی و موقت است، یقینا به همه ظرفیت‌های هنری و ساختاری و فنی آن دست پیدا نخواهند کرد. اینکه از خروجی این سینما سینمای بلند بهره خواهد برد، شکی در آن نیست. اما با نگاه به سینمای مستقل، فیلمساز همه وجودش را در اثرش درگیر می‌کند.
*نقش مدیریت را در این فضا چطور ارزیابی می‌کنید؟
مدیریت این حوزه به نظر من باید با این توجه به فیلمساز، همراه شود و مطمئن باشید این همراهی و همدلی نتیجه بخش خواهد بود. ثمره آن نگاه و حضور طیف‌های متنوع فیلمسازان، رنگین کمانی از ظرفیت‌های فرهنگی نسل جوان و پویا را برای سالیان سال در سینمای ایران تثیبت کرد.
بااین برنامه ریزی، جشنواره آخرین حلقه به هم متصل شده برای یک حضور پر نشاط فرهنگی نسل جوان، و جشنواره فیلم کوتاه تهران بستر آن بود.
*جشنواره فیلم کوتاه تهران در دوران فعالیت شما چه وضعیتی داشت؟
من فکر می‌کردم باید جشنواره فیلم کوتاه تهران از جشنواره‌های دیگر حتی فجر هم پرقدرت تر و محکم‌تر برگزار شود. برای همین بیشترین مهمان‌های ایرانی و خارجی را به جشنواره دعوت می‌کردم و سعی داشتم بیشترین توجه را با پوشش‌های خبری و برنامه سازی برای بهتر دیده شدن سینمای کوتاه به وجود بیاورم. این نگاه و توجه به این سینما، خیلی از گرفتاری‌های مدیریت سینما را هم برطرف می‌کرد چرا که فیلمسازان جوان وقتی همه شرایط و مشوق‌ها و احترام‌های لازم را در این سینما می‌دیدند، فشار کمتری به سینمای بلند وارد می‌کردند.
*وضعیت فیلم کوتاه امروز را در شاخص‌های مختلف کمی و کیفی چطور ارزیابی می‌کنید؟ جشنواره فیلم کوتاه تهران در چه شرایطی از نگاه شما قرار دارد و آیا به پختگی رسیده است؟ از سویی دیگر چه کم و کاستی هایی داشته و به چه تغییراتی نیاز دارد؟
به لطف خدا فیلم کوتاه با توجه به شرایطی که تکنولوژی با خود به ارمغان آورده و فیلمسازان با واسطه کمتری همچون قلم می‌توانند تجربه‌های فیلمسازی خود را انجام دهند و حضور سینمای جوان و مراکز متعدد و …از بعضی جهات شرایط خوبی دارند اما ناهماهنگی و روزمرگی‌ها در مراکز و سازمان‌ها، متاسفانه انرژی و توان لازم را برای همراهی با این نسل خلاق و سازنده ندارد. جوانان خلاق ما بیش از همه به اعتماد و تلاش نیاز دارند.
* انجمن سینمای جوانان ایران چقدر عملکرد درستی در مسیر وظایف تعریف شده به ویژه رکن آموزشی خود داشته است؟
در طول این سال‌ها فکر می‌کنم بیش از ۱۰۰ هزار هنرجوی فیلمساز درانجمن سینمای جوان، دوره فیلمسازی را گذرانده باشند و این یکی از افتخارات آن است. بسیاری از فیلمسازان توانمند ما در انجمن حضور فعال داشته‌اند اما یک نکته را نباید فراموش کرد و من همواره به آن در طول مدیریت خود توجه می‌کردم و آن مقتضیات هر دوره است. یک زمانی هیچ مرکز و آموزشگاه مهمی در تهران و ایران نبود اما در حال حاضر مراکز و سازمان‌ها و آموزشگاه‌های فراوانی توسط همان آموزش یافته‌های انجمن در شهرستان‌ها درحال فعالیت هستند. بهتر است انجمن با توجه به مقتضیات حاضر نگاه جدیدی به آموزش داشته باشد. انجمن هیچ‌وقت نباید رقیب بخش‌های فعال در جامعه در حوزه آموزش و تولید باشد.
*مخاطب فیلم کوتاه باید عامه مردم باشند یا باید مخاطبانی خاصی را برای فیلم کوتاه در نظر داشته باشیم؟
در ابتدای جریان سینما، چون عده‌ای نمی‌توانستند با غول سینمای داستانی و تجاری مقابله کنند یک سینمای متفاوت و پیشرو شکل گرفت. این سینما چون در ساز و کار سینمای تجاری نبود و بی واسطه تر با جامعه و مردم در تماس بود توانست به مرور زمان شکل‌های دیگری از آن سینمای مرسوم و تکراری را برای سینمای خلاق و غیرتجاری به ارمغان بیاورد. این جریان سینما را سینمای آزاد، پیشرو، زیرزمینی و… می‌نامیدند. اما فیلم کوتاه به مرور از زیرزمین و پستوها با توجه به شرایط جامعه و تکنولوژی، بیرون آمد و هم اکنون این سینما در همه زمینه‌ها و قالب‌ها و ژانرها و تجربیات متنوع، سینمایی برای همه مردم و مخاطبان خاص خود به وجود آورده است.
سی و نهمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران به دبیری مهدی آذرپندار از ۲۷ مهر تا ۲ آبان ۱۴۰۱ برگزار می‌شود.
