در چهارمین نشست بررسی آثار داستانی و تجربی مسابقه ملی مطرح شد:
در ایران فیلم تجربه‌گرا به معنای مطلق نداریم
نیما عباسپور گفت: در ایران خیلی فیلم های تجربه گرا به معنای مطلق در مقایسه با سایر کشورها ساخته نمی شود. حتی فیلم هایی که تا به حال با عنوان فیلم تجربی جایزه فیلم های تجربی جشنواره های داخلی را دریافت کرده اند، تنها دغدغه شان روایت متفاوت قصه است.
به گزارش ستاد خبری جشنواره فیلم کوتاه تهران، نشست بررسی آثار داستانی و تجربی مسابقه ملی با موضوع «تعریف سینمای تجربی» در چهارمین روز از جشنواره بین‌الملی فیلم کوتاه تهران برگزار شد. در این نشست که با حضور نیما عباسپور و آرمین ایثاریان برگزار شد، تیام یابنده، آیسان فائقی و حسن وحدانی، میسا مولوی، میلاد عباسی و مهدی کیاست به عنوان فیلمسازان بخش تجربی جشنواره حضور داشتند.
در ابتدای این نشست ایثاریان ضمن ارائه تعاریفی از سینمای تجربی یا اکسپریمنتال، از نبودن مرزی مشخص برای تعریف دقیق این سبک سینما گفت و افزود: مهم ترین شاخصه سینمای آوانگارد یا زیر زمینی یا تجربی، این است که داستانی خطی ندارد. از صدا به صورت استاندارد و انتقالات بصری به طور معمول استفاده نمی شود و کارگردان درصدد این است که ایده ای محوری را انتقال دهد.
این فیلمساز ادامه داد: کارگردان در سینمای تجربی می خواهد با فضاسازی تعاریف جدیدی به مخاطب بدهد که با تعاریف معمولی که او تاکنون می شناخته، همخوانی ندارد.
ایثاریان سینمای تجربی را نشات گرفته از یک نگاه شخصی دانست که بر اساس آزمون و خطا ساخته می شود. وی تاکید کرد که البته باید میان فیلم تجربی با فیلم روایی که به دستاوردهای جدیدی از فرم می رسد، تفاوت قائل شد.
عباسپور هم در ادامه و در تائید صحبت های ایثاریان به ساخته نشدن فیلم‌های تجربه گرای واقعی مطابق با استانداردهای روز دنیا در ایران اشاره و بیان کرد: در ایران خیلی فیلم های تجربه گرا به معنای مطلق در مقایسه با سایر کشورها ساخته نمی شود. حتی فیلم هایی که تا به حال با عنوان فیلم تجربی جایزه فیلم های تجربی جشنواره های داخلی را دریافت کرده اند، تنها دغدغه شان روایت متفاوت قصه است و فقط در نوع روایت، تجربی هستند.
وی افزود: حتی فیلم های مکری یا خود من هم در واقع تجربی نیستند اما بنا به شرایط ایران و تعاریف اینجا جز فیلم های تجربی محسوب می شوند. شرایط سینمای تجربه گرای ما ایجاد می کند خیلی از فیلم هایی که شرایط اکران در ژانر‌های دیگر را ندارند، تجربی بنامیم.
«دختر تاریکی»؛ الهام گرفته از یک موسیقی
در بخش دیگری از این نشست آیسان فائقی که فیلم تجربی «دختر تاریکی» را با همکاری حسن وحدانی کارگردانی کرده است، در رابطه با چگونگی شکل گیری ایده اولیه این فیلم توضیح داد: شنیدن یک موسیقی الهام بخش من برای ساخت این فیلم بود و ابتدا می خواستم یک موزیک ویدئو بسازم.از آنجا که دوره فیلمسازی حرفه ای ندیده ام، سراغ وحدانی رفتم و از او کمک خواستم. فیلمنامه هم در طول ساخت تکمیل شد و تا مرحله تدوین روند تکمیل آن ادامه پیدا کرد.
وحدانی هم درباره این تجربه مشترک گفت: به فرم در فیلم تجربی اهمیت زیادی می دهم اما به فکر بومی سازی سبک های فیلمسازی نیستم، چون معتقدم سینما زبان جهانی است.
«سیماتیک»؛ تجربه ای هیجان انگیزی در فیلم های تجربی ایران
در ادامه تیام یابنده؛ کارگردان «سیماتیک» با تاکید بر اینکه «سیماتیک» درام ندارد و به جای آن داستانکی دارد که مدام تکرار می شود، درباره معنای عنوان این فیلم تجربی بیان کرد: «سیماتیک» ریشه لاتین دارد و به معنای موج های دوار است اما امروزه علمی داریم با این عنوان که هر فرکانس را به تصویر می‌کشد.
وی افزود: منظور من برای استفاده از این پیچیدگی های تصویر این بود که حالت آشفتگی و سردرگمی شدید روحی این زن را به تصویر بکشم. در عین حال برای اینکه نمی خواستم خیلی موقعیت داستانی را پیچیده کنم چون ساختار فیلم به اندازه کافی پیچیده بود.
ایثاریان درباه فیلم «سیماتیک» گفت: این فیلم مبتنی بر ایده است همانطور که محوریت در فیلم تجربی هم مبتنی بر ایده است پس با این تفاسیر می توان آن را قطعا یک فیلم تجربی محسوب کرد.
عباسپورهم «سیماتیک» را یک تجربه هیجان انگیزی در فیلم های تجربی ایران دانست اما در نقد آن گفت: این موقعیت تکرار در فیلم کمی تکراری است و خیلی تکرار شده بود.
«پارکینگ» یک فیلم موفق روایی که به هیچ وجه تجربی نیست
«پارکینگ» به کارگردانی میلاد عباسی فیلم بعدی بود که درباره آن بحث شد. عباسی با تاکید بر اینکه فیلمش یک فیلم کاملا داستانی است از قرار داده شدن آن در بخش فیلم های تجربی جشنواره فیلم کوتاه تهران اظهار تعجب کرد.
ایثارین «پارکینگ» را یک فیلم کاملا موفق روایی دانست که فیلمبرداری خوبی هم دارد اما به هیچ وجه با اصول فیلم های تجربی تطابقی ندارد و به همین علت جایگاهی در بررسی فیلم های تجربی ندارد.
سینما بازی در فیلم تجربی «ارثیه»
در ادامه میسا مولوی؛ کارگردان فیلم «ارثیه» با تاکید بر اینکه یک فیلمساز کاملا تجربی است گفت: هدفم از اول ساخت یک فیلم تجربی بوده است و از سال ٧٨ هم تاکنون فقط فیلم تجربی ساخته ام. «ارثیه» برگرفته از نوشته ای از پدر مرحومم علیشاه مولوی است که پس از مرگ پدرم در مراسم عزاداری اش تصمیم گرفتم به جای عزادادی از آخرین نوشته اش یک فیلم بسازیم.
وی ادامه داد: اگر اصرار و لطف تورج اصلانی؛ فیلمبردار این فیلم نبود اصلا آن را به جشنواره هم نمی دادم. تورج اصلانی و سیامک احصایی و دیگر عوامل حرفه ای این فیلم دست من را در ساخت این فیلم باز گذاشتند و به من اجازه دادند تا در«ارثیه» یک سینما بازی راه بندازم و سینمای تجربی را تجربه کنم.
ایثاریان نیز درباره فیلم تجربی «ارثیه» گفت: این فیلم خوش ساخت است و کست حرفه ای دارد. موفقیت مولوی در«ارثیه» این است که فضا را در فیلم خود به خوبی معرفی و از نو تعریف می کند.
عباسپورهم «ارثیه» را جز معدود فیلم هایی دانست که کاملا استانداردهای سینمای تجربی را دارد.
به کارگیری تکنیک تایم لپس در «دنیای وارونه»
فیلم تجربی «دنیای وارونه» آخرین فیلمی بود که در این نشست بررسی شد. مهدی کیاست؛ کارگردان این فیلم گفت: همیشه به جای جای ایران سفر می کردم و حیفم می آمد که زیبایی های طبیعت ایران را به تصویر نکشم. تا بالاخره دو سال و نیم پیش تصمیم گرفتم این فیلم را بسازم.
وی به تکینک به کارگرفته شده در تصاویر «دنیای وارونه» اشاره و بیان کرد: از تکنیک تایم لپس که قبلا در سینمای جهان تجربه شده و نمونه‌های عالی و شاهکارهای زیادی از آن وجود دارد بهره گرفتم. با این کار هدفم ارائه نگاه پرندگان از دید خودشان به صورت وارونه بود.
در پایان ایثاریان درباره این فیلم گفت:«دنیای وارونه» فیلم تجربی محسوب می‌شود اما تجربه نویی را به ما نمی دهد. در این فیلم فراتر از تکرار نرفتیم و متوجه هیچ چیز جدیدی در آن نشدیم.
نشست های بررسی آثار داستانی و تجربی بخش مسابقه ملی تا ۲۳ آبان هر روز ۱۷:۳۰ در سالن ۲ برگزار می شود.
