رئیس انجمن تهیه کنندگان سینمای مستند ایران گفت: سینما یک هنر صنعت است که بر اساس بازار بنا شده است. سینمای مستند هم یک حرفه است و مستلزم این است که در قالب بازار در آن حرکت کرد.
به گزارش ستاد خبری جشنواره فیلم کوتاه تهران، اولین نشست بررسی آثار مستند مسابقه ملی با حضور سعید رشتیان، رئیس انجمن تهیه کنندگان سینمای مستند ایران و فیلمسازان مستندهای به نمایش درآمده در روز اول سی و سومین جشنواره فیلم کوتاه تهران برگزار شد.
دوستانیان: در مستندهای حیات وحش از حیوانات بازی می گیرم
دلاور دوستانیان، کارگردان مستند «هندمینی» به عنوان اولین فیلمسازی که در این نشست، مستندش بررسی شد، با اشاره به چگونگی شروع به کارش در حوزه ساخت مستندهای حیات وحش گفت: مستندسازی را از سال ۶٣ شروع کردم اما بیست سالی از آن دور شدم و پس از آن چند مستند سیاسی ساختم که جلوی آنها گرفته شد. پس سراغ ساخت مستند حیات وحش رفتم.
وی ادامه داد: «هندمینی» یک مستند داستانی است. روایت را دوست دارم و علاقه ای به نریشن تنها ندارم. پس همیشه درصدد هستم که در مستندهایم روایت داستانی ایجاد کنم و بر اساس کاراکتری که به حیوانات می دهم و بازی که از آنها می گیرم، داستان را جلو ببرم.
دوستانیان بر سختی های کار در حوزه مستندسازی حیات وحش تاکید و بیان کرد: پنج ماه برای ساخت این فیلم زحمت کشیدم. برای ضبط برخی سکانس ها ساعت های طولانی در آب یخ می ماندم و یا برای نزدیک شدن به حیوانات مدت طولانی روی زمین سینه خیز می خوابیدم. امروز در ایران فقط ما پنج مستندساز هستیم که در حوزه حیات وحش فیلم می سازیم. امیدوارم شرایط به گونه ای نشود که کار را کنار بگذاریم.
حسینی هم درباره مستند «هندمینی» اظهار کرد: مشخص است که دکوپاژها داستانی و سینمایی است و در مجموع تدوین و صداگذاری خوبی هم داشت. امیدوارم این مستند با قصه و میزانسن های درستی که در دل خود دارد، دیده شود.
« …..و نغمه ریز»؛ پیوندی میان نسل گذشته و جوان
مسعود اسدی، کارگردان مستند « …..و نغمه ریز» دیگر مستندسازی بود که فیلمش در ادامه این نشست بررسی شد. این فیلمسازجوان با اشاره به اینکه اولین تجربه اش در مستندسازی است، گفت: شنیدن صدای استاد شریف زاده و نغمه های خراسانی او، ایده ساخت « …..و نغمه ریز» را در سرم انداخت. شریف زاده گنجینه ای است که نگاه شاعرانه اش به زندگی برایم جذاب بود. عنوان انتخابی فیلم هم برگرفته از شعری از مرحوم اخوان ثالث است.
حسینی درباره اولین مستند پرتره اسدی اظهار کرد: این مستند توانسته جغرافیای محل را به خوبی به بیننده معرفی و او را با محیط آشنا کند. دیگر نکته مثبت آن، پیوندی است که میان نسل گذشته و جوان ایجاد و تلاش می کند تا این نغمه های قدیمی جاودانه بماند.
«فاتحین دز»؛ یک زاویه نگاه جدید به جنگ تحمیلی
احسان صامت زاده، کارگردان مستند «فاتحین دز» با اشاره به دومین حضورش در جشنواره فیلم کوتاه تهران درباره آخرین مستندش بیان کرد: ابتدا درباره درباره شناگران رود دز می خواستم فیلم بسازم اما پیش از ساخت متوجه شدم زمان جنگ تحمیلی غواصان در این رود تمرین می کردند.
وی ادامه داد: داستان این فیلم برگرفته از یک مسئله تاریخی در سال ۶۳ است که تا به حال کسی درباره آن فیلمی نساخته است. فیلم را برای دلم ساختم و فکر کردم می تواند یک زاویه جدید از جنگ باشد. ساخت این فیلم ۴ سال به طول انجامید چرا که پیدا کردن شخصیتهای فیلم کار سختی بود.
حسینی درباره این مستند گفت: در سینمای مستند قصه بسیار مهم است. قصه درون و قصه بیرون سینمای مستند را ارزشمند می کند. «فاتحین دز» در حد و اندازه اش خوب است اما در میزانسن ضعف دارد. در واقع میزانسن شخصیت ها برای به تصویر کشیدن حس و حالشان مناسب نیست.
فکری ارشاد هم در تکمیل نقد حسینی افزود: لحن خواننده گفتار متن خیلی رادیویی و شعاری است بر خلاف فیلم که نگاه شاعرانه تر و نرم تری دارد.
«زمستان شمعدانی»؛ روایتی از یک ناهنجاری
لیلا احدی، کارگردان مستند «زمستان شمعدانی» آخرین مستندسازی بود که در روز اول جشنواره فیلمش مورد بحث قرار گرفت. وی درباره شکل گیری ایده ساخت این مستند گفت: شنیدن یک اتفاق برایم تبدیل به یک دغدغه شد. اینکه چرا باید یک نا هنجاری مانند تجاوز تبدیل به یک امر عادی شود؟
وی ادامه داد: «زمستان شمعدانی» یک مستند محض است و عمدا خواستم تدوین به گونه ای انجام شود که کمی جذابیت سینمای داستانی را داشته باشد. فیلمنامه حین فیلمبرداری صورت می گرفت و من ابتدا فقط یک داستان یک خطی داشتم. اصلا از بازیگران بازی نمی گرفتم و بازی ها کاملا طبیعی صورت می گرفت.
حسینی با تاکید بر اینکه «زمستان شمعدانی» جزو منتخبین جشن خانه سینمای امسال بود، درباره آن اظهار کرد: این فیلم یک مستند داستانی است که دکوپاژ و میزانسن آن را به داستانی نزدیک کرده است. موضوع داستانی دارد که به هیچ وجه بکر نیست. باید تا حدی از داستان فاصله گرفته و به مستند نزدیک می شد.
حسینی در پایان صحبت‌هایش ابراز امیدواری کرد: امسال متاسفانه فیلمسازان زن نسبت به سال های گذشته کمترند و امیدواریم سال آینده شاهد فیلم های بیشتری از زنان در جشنواره فیلم کوتاه تهران باشیم.
رشتیان: مستند را برای دیده شدن بسازید!
بخش دیگری از این نشست به میزگرد«سینمای مستند؛ از ایده تا پخش» اختصاص یافت. رشتیان در ابتدای این بحث با ذکر مقدمه ای از مراحل ساخت یک فیلم مستند تصریح کرد: روال طبیعی در ساخت مستند به این شکل است که ابتدا به ایده ای می رسیم، سپس ایده را گسترش می دهیم و بعد به طرحی تفصیلی می رسیم. پژوهش سناریو آغاز می شود و بعد فیلمنامه و بعد هم تصویربرداری. در این مرحله است که باید فرضیه و طرحی کلی از تدوین در ذهن داشته باشیم.
وی ادامه داد: سینما یک هنر صنعت است که بر اساس بازار بنا شده است. سینمای مستند هم یک حرفه است و مستلزم این است که در قالب بازار در آن حرکت کرد. پس کالای تولیدی آن هم ما باید بازار خاصی داشته باشد. از طرفی دیگر سینمای مستند تن به ژورنالیسم می زند و باید مستند را گزارشی تولید کنیم به این معنا که فیلمی صرفا نمایشی نباشد.
رئیس انجمن تهیه کنندگان سینمای مستند ایران در پایان خاطر نشان کرد: نیاز است تا انجمن سینمای جوانان ایران پس از آموزش عمومی روش تولید به فیلمسازان، بخشی از مضمون آموزش خود را مبتنی بر این توجه کند که شما جوانان باید فیلمی برای دیده شدن بسازید. اگر مشخص نباشد برای کدام مخاطب و به چه دلیل فیلم می سازید، پس داستان از بنیاد خراب است. متاسفانه امروز به این نکته اصلا توجه نمی شود و این نقصان حتی در سینمای بلند هم دیده می شود.
سی و سومین جشنواره بین المللی فیلم کوتاه تهران ۱۸ تا ۲۴ آبان به دبیری فیرد فرخنده کیش برگزار می شود.
